การประเมินความเสี่ยงทางสุขภาพสำหรับชุมชน

1. การชี้บ่งสารเคมีที่ต้องการประเมิน

   เป็นขั้นตอนแรกที่ต้องชี้บ่งหรือระบุให้ได้ว่าสารเคมีใด คือสารที่ต้องการจะประเมินว่าประชาชนที่สัมผัสนั้นมีความเสี่ยงที่จะได้รับอันตรายต่อสุขภาพหรือไม่ ถ้าไม่สามารถชี้บ่งได้ก็จะไม่สามารถประเมินความเสี่ยงได้ โดยทั่วไปการชี้บ่งว่าเป็นสารเคมีใดนั้นจะพิจารณาจากกระบวนการผลิต เช่น กิจการผลิตไฟฟ้า สารเคมีที่ฟุ้งในบรรยากาศ คือ NOx , SOx

   ในกรณีที่มีสารเคมีหลายชนิด แพร่กระจายในอากาศ น้ำ ดิน US.EPA แนะนำวิธีที่จะเลือกประเมินสารเคมี หลักการคือ เลือกสารเคมีที่มีความรุนแรงสูง มีการแพร่กระจายมาก มาเป็นเกณฑ์เลือก

   การประเมินการสัมผัสสารเคมีของประชาชน จะต้องพิจารณาทางเข้าสู่ร่างกายของสารเคมีว่า สารเคมีที่กำลังจะประเมินนี้ สามารถเข้าสู่ร่างกายทางใดได้บ้าง (ทางจมูก,ทางปาก,ทางผิวหนัง) เมื่อทราบแล้วก็ใช้สูตรการประเมินที่สัมพันธ์กับทางเข้าสู่ร่างกายนั้นๆ

**ยกตัวอย่างเช่น โรงงานได้ระบายแคดเมียมทางอากาศ และปล่อยมาทางน้ำเสียที่ระบายสู่แม่น้ำ เมื่อพิจารณาทางเข้าสู่ร่างกายแล้วพบว่า มี 3 ทาง คือ

1. ทางหายใจ โดยหายใจเอาแคดเมียมที่ปนเปื้อนในอากาศเข้าสู่ร่างกาย
2. ทางกิน  โดยกินอาหารที่ปนเปื้อนแคดเมียม เช่น ผัก (ปลูกในดินที่แคดเมียมปนเปื้อน) ปลา (อาศัยในแม่น้ำที่มีแคดเมียมปนเปื้อน) หรือน้ำดื่มที่มีแคดเมียมปนเปื้อน
3. ทางผิวหนัง  โดยการดูดซึมผ่านทางน้ำใช้ (อาบน้ำ) หรือดิน (ทำสวน ปลูกต้นไม้)

ดังนั้นเมื่อประเมินทางเข้าสู่ร่างกายได้เช่นนี้ ต้องใช้สูตรคำนวณปริมาณสารเคมีที่จะเข้าสู่ร่างกาย (เรียกปริมาณสารเคมีที่เข้าสู่ร่างกายว่า In take dose)  ทั้ง 3 ทาง

2. การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสารเคมีที่เข้าสู่ร่างกาย และตอบสนองของร่างกาย

ขั้นตอนนี้เป็นการพิจารณาว่าเมื่อร่างกายได้รับสารเคมีแล้ว (ในปริมาณต่างๆ) ร่างกายจะตอบสนองอะไรบ้าง เช่น ถ้าได้รับในปริมาณน้อยๆ ก็จะไม่มีการตอบสนองใดๆ แต่เมื่อมีปริมาณมากขึ้นเรื่อยๆ ร่างกายก็จะเริ่มปรากฎอาการต่างๆ จนในที่สุดก็ถึงขั้นเจ็บป่วยและเสียชีวิตได้ ตรงนี้จะทำให้สามารถกำหนดค่ามาตรฐานการสัมผัสสารเคมีนั้นๆได้

3. การประเมินการสัมผัส

ขั้นตอนนี้เป็นการประเมินแล้วว่าสารเคมีที่ประชาชนได้รับ (ทางหายใจ,ทางกิน,ทางผิวหนัง) จะมีปริมาณมากน้อยเพียงใด การประเมินนี้ต้องมีการใช้สูตรคำนวณซึ่งแยกเป็นสูตรการสัมผัส

**กรณีของการประเมินการสัมผัสสารเคมีีของคนทำงานในโรงงาน จะมีสูตรที่แตกต่างไปจาก กรณีของการประเมินการสัมผัสสารเคมีของประชาชนทั่วไป**

4. การอธิบายความเสี่ยง

เป็นขั้นตอนสุดท้ายของการปะเมินความเสี่ยงต้่อสุขภาพของประชาชนที่สัมผัสสารเคมี เราต้องนำผลการคำนวณในขั้นตอนที่ 2 มาใช้ เพื่อสรุป/อธิบาย ว่าตกลงประชาชนมีความเสี่ยงต่อสุขภาพที่มาจากโรงงานหรือไม่

การอธิบายความเสี่ยงมี 2 ลักษณะ

1. ความเสี่ยงของสารเคมีที่เป็นสาเหตุของมะเร็ง
2. ความเสี่ยงของสารเคมีที่ไม่ก่อมะเร็ง

 

 By : NooPum